Salihli ilçe merkezinde bulunan ve halk tarafından “Karaman Camii” olarak bilinen caminin giriş kapısı üzerinde bulunan tabelasında ismi “Hamidiye Camii” olarak değiştirildi.
Bazı kişiler bu değişikliğin nedenini tartışır duruma geldiler. Bu yazımızda konuyla ilgili tarihi gerçekleri ortaya koyarak, cami hakkında bilgilendirme yapmayı uygun gördük.
 |
| 1900 Yılında Hamidiye Camii |
 |
| Minare Kaidesi |
Efendim, gerçekte halkın Karaman Camii olarak bildikleri ibadethanenin orijinal adı Hamidiye Camiidir. Cumhuriyetten sonra Salihlimizin bazı yer ve mahallelerini adı değişmiştir. Hem Hamidiye Mahallesinde1 oluşu hem de Sultan Abdül Hamid Han döneminde yapılmasından dolayı bu ismi almıştır.
 |
| Günümüz Hamidiye Camii |
Caminin yapım fikri, çarşı, Hükümet binası vb. yerlerin kısacası şehir merkezinin bu mıntıkaya kayması ve Burhaniye (Kocaçeşme) Camisinin uzak olmasından doğdu. Halkın bu isteğine o yıllarda kentimize Kaymakam olarak atanan Osman Nuri Bey de öncülük etmiş, 1890 yılında temeli atılarak 1897 yılında tamamlanmıştır. Cami tamamen halkın maddi katkıları ile yapılmıştır. Hatta minaresindeki kitabede “ H-1313 (M-1897) senesi Poyraz Karyesinden El-Hac Ali Ağa bu minareyi yaptırdı” yazmaktadır ki bizi teyit eder.
Caminin yapımı sırasında Kaymakam Osman Nuri Bey, Padişaha dilekçe yazarak “halk kendi cebinden yaptırdığı bu camiye eğer izin verilirse Sultan Hamid’in adının verilmesini istediğini” bildirir. Padişah isminin böyle kutsal bir mekâna konulmasından memnundur gerekli izni verir ve ayrıca Kaymakamı Hamidiye nişanı ve maaşla ödüllendirir.
Hamidiye Cami ilk yıllarda hem ibadethane hem de Medrese (Okul) olarak kullanılmıştır. Okulun ilk Müderrisi (Öğretmeni) Müftü Mehmet Latif Efendidir. Medrese günümüz Bağlarbaşı Sokak üzerinde, caminin batı tarafında yer alıyordu.
Caminin giriş kapısı üzerindeki Kitabede:
Osmanlıca okunuşu Günümüzde Anlamı
Hüvel Halak el-baki Sonsuza kalan sadece Allah’tır
İmamül-müslimin, Sultan Hamid devr-i mesûdu İslamın Başbuğu Sultan Hamid’in
Mutlu zamanında
Nice âsâr-ı umran terakki eyledi peyda Pek çok değerli eserler yaptırdı
Berây-i ezcümle, bu cami vücûdu lazım olmuş ki Bu caminin yapımı da gerekmiş ki
Yapıldı sayesinde tarz-ı hûb üzre nazarı pîra Güzel bir şekilde yapıldı sayesinde
Muvaffak oldu sa’i ehl-i hayratla te’sise Hayır sahiplerinin gayretleri ile başarıldı
Cenab-ı Mir-i Osman aferin ba aferin bada. Osman Beyin hizmetine de teşekkürler.
Salât-i hamse ba felağ eda eyledikçe Müminler Beş vakit ezan ile dua ettikçe inananlar
İde sa’i-i meşkûr ehl-i hayrûn haliki yekta. Bu hayrata düşman olanlar yok olsun
Dedi tevhîd ile tarih ve menba inciya hatif dedi inanç ile tarih ve haberleyenler
Nehub oldu Hamidiye, mübarek eylesin Mevla. Ne güzel oldu Hamidiye Tanrı kutsasın.
Ne yazık ki Hamidiye cami iki kez yangın atlattı. İlkinde hemen müdahale ile içindeki bazı halı ve benzeri eşyaların yanması ile kurtuldu. Ancak Kurtuluş Savaşı sonunda kaçan Yunan askerlerinin şehirde çıkardığı büyük yangında önemli ölçüde hasar gördü.
 |
| Yangın Sonu Hamidiye Camii |
Çatısı o güne kadar kubbeli ve özgün yapısı içindeydi, yangın öylesine büyüktü ki kubbeli çatısı çöktü. Günümüzdeki kiremit çatı kurtuluş savaşının o yokluk günlerinde yapıldı ve öylece kaldı.
Hemen karşısında iki katlı Hükümet binası yer alıyordu, savaştan sonra burası Karaman hanı, kahvesi, çarşısı olarak anıldı. İşte o yıllarda halk arasında “Karamanın oradaki cami, Karamanın Cami” derken caminin adı Karaman Cami olarak anılmaya başladı. Günümüzde tekrar gerçek adına kavuştu. Ama halk Hamidiye ismine çabuk alışır mı?
Kim bilir? Bekleyip göreceğiz.
1 Salihli’nin diğer üç mahallesi Reşadiye, Sultaniye ve Cami-i Atikdir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder